Tradycja, Która Łączy Pokolenia
Pochód Gwarkowski w Tarnowskich Górach to wyjątkowe wydarzenie, które od 1957 roku nieprzerwanie gromadzi mieszkańców miasta i okolic. Uznawany za integralną część lokalnego dziedzictwa, Pochód jest organizowany dzięki zaangażowaniu lokalnej społeczności, stowarzyszeń, a także wsparciu instytucji kultury, artystów oraz szkół. Ta coroczna uroczystość, odbywająca się w ramach święta „Gwarków”, to barwne widowisko uliczne, które przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Pierwszy Pochód Gwarkowski odbył się 17 września 1957 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, stanowiąc nawiązanie do historycznych „zabaw i komedyj” organizowanych podczas dawnych jarmarków miejskich oraz festynów i parad górniczych upamiętniających odkrycie złóż w 1784 roku. Nazwa święta i pochodu nawiązuje do lokalnego górnictwa, a dokładnie do właścicieli i zarządców kopalń, zwanych gwarkami.

Obecnie organizatorem Pochodu Gwarkowskiego jest Tarnogórskie Centrum Kultury. Dzięki stabilnemu budżetowi możliwe jest zapewnienie kostiumów i rekwizytów (własny magazyn oraz wypożyczenia), wynajem profesjonalnych grup rekonstrukcyjnych, promocja i reklama, a także działania o charakterze popularyzatorskim i edukacyjnym. Koordynatorem części historycznej Pochodu Gwarkowskiego jest Krzysztof Stręcioch z TCK. W 2024 roku Pochód Gwarkowski został umieszczony na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Decyzję tę podjął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa.

Wielopokoleniowa Uczestnictwo i Współpraca
Pochód Gwarkowski to nie tylko widowisko, ale także tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie. W wydarzeniu biorą udział całe rodziny, od najmłodszych przedszkolaków po seniorów. To unikalna okazja do współpracy i poznawania się różnych grup wiekowych, co wzmacnia więzi społeczne i wspólnotowe.

Główną część Pochodu Gwarkowskiego jest część historyczna. Tworzą ją mieszkańcy Tarnowskich Gór, przebrani w stroje historyczne, którzy wcielają się w postaci związane z historią miasta i regionu. W korowodzie można zobaczyć założycieli miasta, zasłużonych mieszkańców, sławnych gości oraz postaci z miejscowych podań i legend. Każda z ponad 100 postaci prezentowana jest chronologicznie, od czasów średniowiecznych po lata 30. XX wieku, co tworzy fascynującą lekcję historii na żywo. Uczestnicy pochodu poruszają się pieszo, konno, w wozach i powozach konnych oraz samochodach, niosąc charakterystyczne atrybuty, które ułatwiają ich rozpoznanie

Fenomen na Skalę Krajową i Międzynarodową
Pochód Gwarkowski to fenomen nie tylko w skali kraju, ale być może również Europy i świata. Jego długa tradycja, wielopokoleniowy charakter oraz skala wydarzenia czynią go wyjątkowym widowiskiem, które co roku przyciąga tysiące uczestników i widzów. To żywe świadectwo bogatego dziedzictwa górniczego i kulturowego Tarnowskich Gór, które z dumą pielęgnowane jest przez mieszkańców miasta.